Boşanma Avukatı

Her evlilik kendi hikâyesini içinde barındırdığı gibi, boşanmanın da kişiye özel farklı işleyişleri vardır. Türk Medeni Kanunu (TMK), evlilik birliğinin sona erdirilmesiyle ilgili olarak iki temel yola işaret eder: Anlaşmalı ve çekişmeli boşanma. Kimi zaman taraflar sakin limanlarda buluşarak evliliklerini medeni bir şekilde bitirir, bazen de tam aksine, öfkenin ve anlaşmazlığın sert kayalıklarında savrulurlar. Bu iki yol birbirinden yalnızca hukuki olarak değil, duygusal ve psikolojik olarak da farklı rotalar çizer. Şimdi bu iki yönteme yakından bakalım.

Anlaşmalı Boşanma

Anlaşmalı boşanma, hukukun sunduğu en zarif çıkış kapılarından biridir. Eşlerin ortak bir zeminde buluşarak evliliklerini sona erdirmeye karar vermesi anlamına gelir. Burada anahtar kelime “anlaşmak”tır. TMK m.166/3’e göre eşler boşanma ve sonuçları üzerinde anlaşmışlarsa, mahkemece boşanmaya hükmedilir. Fakat burada atlanmaması gereken bir detay var:

“Evliliğin en az bir yıl sürmüş olması şarttır.”

Hukukta bu sınırın konmasının nedeni, eşlere bir düşünme ve değerlendirme zamanı tanımaktır. Bir yıl, evlilik için çok kısa, ayrılık için ise fazlasıyla uzun görünebilir; bununla birlikte kanun koyucu, tarafların hızlı kararlarla hata yapmalarını engellemeye çalışmıştır.

Anlaşmalı boşanmanın evreleri genellikle şöyledir:

• Protokol Hazırlığı:
  Tarafların ortak taleplerini içeren bir anlaşma protokolü hazırlanır. Nafaka, mal paylaşımı, velayet gibi önemli konular burada netleştirilir.
• Başvuru ve Dava Açılması:
  Bu protokol eşliğinde mahkemeye dilekçe verilir. Dava genelde tek duruşmada sonuçlanır.
• Mahkeme Süreci:
  Hâkim, protokolün adil ve eşitlikçi olduğuna kanaat getirirse boşanma kararı verilir.

Halk arasında bazen anlaşmalı boşanmanın “kolay” ve “masrafsız” olduğu söylense de aslında en büyük avantajı, iki insanın karşılıklı saygıyla, daha fazla yara almadan yollarına devam edebilmesidir. Kısaca, bazen vedanın en güzeli sessiz ve barış içinde olanıdır.

Çekişmeli Boşanma

Hayat her zaman bu kadar basit değildir. Bazen yollar ayrılırken sakin limanlarda buluşmak mümkün olmaz. Eşlerden biri boşanmak istemeyebilir veya boşanma konusunda anlaşma sağlanamamış olabilir. İşte burada “çekişmeli boşanma” sahneye çıkar ve hukuki arenada bir tür savaş başlar. Bahsi geçen, hiç kimsenin kolayca tercih etmek istemeyeceği zorlu bir evredir.

Çekişmeli boşanma davası TMK madde 166/1-2 kapsamında düzenlenir. Kanuna göre:

“Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmışsa, eşlerden biri boşanma davası açabilir.”

Halk arasında bu durum genellikle “şiddetli geçimsizlik” olarak bilinir. Fakat kanun koyucu, sırf geçimsizliği değil, aynı zamanda “birlikte yaşamın taraflardan beklenemeyecek hâle gelmesi” gibi daha geniş ve esnek bir kavramı tercih eder. Kimi evlilikler küçük çatlaklarla yıkılırken, kimileri büyük darbeler alsa bile ayakta kalabilir. İşte mahkeme tam burada “beklenemezlik” kıstasını kullanarak karar verir.

Çekişmeli boşanmanın adımları şunları içerir:

1. Dava Açılması:
   Taraflardan biri avukat aracılığıyla mahkemeye boşanma dilekçesi verir.
2. Cevap ve Delil Sunma Süreci:
   Karşı taraf, iddiaları reddedebilir ve kendi taleplerini dile getirebilir. Deliller toplanır; tanıklar dinlenir, ekonomik durum tespiti yapılır.
3. Ara Kararlar ve Geçici Tedbirler:
   Özellikle şiddet, ekonomik yoksunluk ya da çocukların korunması söz konusu ise mahkeme tarafından tedbir kararları verilebilir.
4. Mahkeme Kararı:
   Hâkim, tarafların taleplerini değerlendirip kusur oranlarını belirleyerek nafaka, velayet ve mal paylaşımı gibi konularda hüküm verir.

Çekişmeli boşanma davası çoğunlukla uzun sürer ve masraflıdır. Ayrıca duygusal olarak tarafları fazlasıyla yıpratır. Eşler arasındaki anlaşmazlıklar ne kadar derinse, dava o kadar çetin geçer. Bundan ötürü genellikle “son çare” olarak görülür. Fakat ne yazık ki, bazı ayrılıklar bu zorlu yolu zorunlu kılar. Metaforik olarak söylemek gerekirse, çekişmeli boşanma bir kumar gibidir: Risk yüksektir ve kaybeden taraf, çoğu zaman kazanan tarafla birlikte ağır bedeller öder.

Her iki seyirde de hukuki destek almak, yani profesyonel bir boşanma avukatıyla çalışmak, haklarınızın korunması açısından son derece kritiktir. Sürecin karmaşık yollarında kaybolmamak için size rehberlik edecek doğru bir avukat, bu zorlu geçişte en önemli destekçiniz olacaktır.

Boşanmak, yalnızca yolları ayırmak değildir; aslında hayatınızın her alanına dokunan köklü bir dönüşümdür. Mahkemenin boşanma kararı vermesiyle birlikte hayatınızda hukuki, ekonomik ve sosyal birçok sonuç meydana gelir. Bir evliliğin bitişi; nafaka, velayet, çocukların geleceği, mal paylaşımı gibi karmaşık ve hassas birçok meseleyi de beraberinde getirir. İşte burada hukuk, karmaşık yapısıyla karşınıza çıkar ve bazen tek başınıza üstesinden gelmeniz mümkün olmaz. Bu bölümde, boşanmanın en temel ve kritik hukuki sonuçlarını sizin için derledik.

Nafaka Türleri ve Nafaka Davaları

“Nafaka” kelimesi kulağa çok basit gelebilir; buna karşın toplum içinde çoğunlukla sadece “para” olarak algılanan bu kavram, gerçekte çok daha derin ve insani bir hukuki yükümlülüktür. Nafaka, boşanma sonrası ekonomik açıdan daha zayıf olan eş veya çocukların maddi olarak korunmasını amaçlayan bir sistemdir. TMK’da nafaka temel olarak üç şekilde düzenlenmiştir:

• Tedbir Nafakası: Boşanma davası devam ederken ekonomik sıkıntıya düşme riski olan eş için verilir. Bu, hukukun bir anlamda “ilk yardım” çantası gibidir.
• İştirak Nafakası: Boşanma gerçekleştikten sonra, velayeti kendisine verilmeyen tarafın çocuğun bakım ve eğitim giderlerine katılması amacıyla ödenir. Toplumda “çocuk için nafaka” olarak bilinir.
• Yoksulluk Nafakası: Boşanma nedeniyle maddi gücünü kaybeden ve ekonomik zorluğa düşecek olan eşe, TMK m.175 uyarınca verilen nafakadır. Yani boşanma sonrası ekonomik olarak ayakta kalabilmesi için ihtiyaç duyan tarafa sağlanan maddi destek gibidir.

Hukuki proseste nafaka belirlenirken tarafların ekonomik durumları, sosyal statüleri ve ihtiyaçları göz önünde tutulur. “Adil” bir miktar belirlemek bazen oldukça zor olabilir; çünkü her nafaka davası kendine has hikâyesiyle farklıdır. Dolayısıyla avukatınızla birlikte doğru stratejiyi oluşturmak büyük önem taşır.

Velayet ve Çocuk Hakları

Çocuklar için boşanma süreci, fırtınalı bir denizde kaybolmak gibidir. Anne babanın ayrılmasıyla birlikte hayatlarındaki temel güven duygusu sarsılır. İşte velayet burada devreye girer. Velayet, toplumda sıkça kullanılan yalnız içeriği çoğu kez tam olarak anlaşılmayan bir kavramdır. TMK’ya göre velayet, anne ve babanın çocuk üzerindeki hak ve sorumluluklarını ifade eder. Mahkeme, çocuğun yüksek yararını gözeterek (TMK m.182), velayeti taraflardan birine verir.

Velayet belirlenirken dikkate alınan başlıca kriterler şunlardır:

• Çocuğun yaşı ve duygusal bağları,
• Tarafların ekonomik ve sosyal durumları,
• Çocuğun yaşam alışkanlıklarının devamlılığı,
• Anne ve babanın çocuğa karşı olan tutumları.

Toplumda yanlış anlaşılan bir durum ise velayetin, velayeti almayan ebeveynin çocuğunu görme hakkını kısıtladığı düşüncesidir. Aksine, çocuğun ve ebeveynin kişisel ilişki kurma hakkı açıkça kanun tarafından koruma altına alınmıştır (TMK m.182/2). Yani çocuk için velayet, bir tercih değil; hukukun, onun en iyi koşullarda yaşama hakkını koruma sorumluluğudur.

Mal Paylaşımı ve Mal Rejimi

Boşanmanın belki de en çetrefilli ve duygusal gerilim yaratabilen bölümü mal paylaşımıdır. Halk arasında bu durum çoğu kez “kimin ne kadar alacağı” tartışmasına indirgenir; fakat hukukta mesele bu kadar basit değildir. TMK’nın kabul ettiği mal rejimi, aksi belirlenmedikçe “edinilmiş mallara katılma rejimidir (TMK m.218). Yani evlilik boyunca edinilen mallar eşit paylaşılır. Bu paylaşım sırasında sıkça kafa karıştıran detaylar ve istisnalar bulunur.

Mal paylaşımı sürecinde dikkate alınan mallar şunlardır:

• Evlilik süresince edinilmiş mallar (örneğin ortak alınan ev, araba vb.)
• Kişisel mallar (evlenmeden önce alınan mallar veya miras yoluyla gelen varlıklar)

Paylaşım süreci, halk arasında bazen basitçe ikiye bölme olarak algılanır. Oysa durum, tarafların evlilik boyunca edinilen malvarlıklarının kanıtlanması, katkı paylarının hesaplanması ve adil bir paylaşımın sağlanması gibi oldukça karmaşık ve detaylı bir süreçtir. Bu dönemde hukuki destek olmadan yapılan adımlar, gelecekte ciddi mağduriyetlere neden olabilir.

Metaforik açıdan bakarsak, mal paylaşımı evlilik sonrası “eski hayatın tortularıdır. İyi yönetilmezse, boşanmanın ardından kalıcı ekonomik ve duygusal yaralara neden olabilir.

Boşanmanın hukuki sonuçları yalnızca kanun maddelerinden ibaret değildir. Bunlar; hayatınızın, çocuklarınızın ve geleceğinizin şekillenmesinde kritik birer unsurdur. Bu sebeple profesyonel hukuki destek, kişisel haklarınız ve ihtiyaçlarınız konusunda atabileceğiniz en doğru adımdır.

Boşanmak, zorlu ve karmaşık bir yola çıkmak gibidir; bu yolda doğru yol arkadaşı seçimi her şeyden daha önemlidir. Hukuki gidişatta bu yol arkadaşı sizin adınıza konuşur, sizin adınıza düşünür ve bazen duygusal olarak kendinizi ifade etmekte zorlandığınız anlarda sesiniz olur. İşte tam da burada devreye giren kişi, boşanma avukatıdır. Avukat seçimi, çoğu zaman boşanmanın sonucunu belirleyen temel unsurlardan biridir. Fakat, avukatınızın niteliği ve size olan yaklaşımı, sonuca ulaşmak kadar önemlidir. Öyleyse, iyi bir boşanma avukatı nasıl seçilir ve hangi özelliklere sahip olmalıdır?

İyi Bir Boşanma Avukatında Olması Gereken Özellikler

Boşanma sürecinde, avukatınız yalnızca hukuki meselelerle değil; duygularınız, endişeleriniz ve hayatınızla ilgili karmaşık sorunlarla da karşı karşıya kalır. Bu nedenle iyi bir boşanma avukatında şu özellikler mutlaka bulunmalıdır:

• İletişim Becerisi:
  Bir avukatın hukuk bilgisi önemlidir elbette; fakat bilgiyi size aktarabilmesi, sizi dinleyebilmesi ve ihtiyaçlarınızı anlayabilmesi daha önemlidir. Bir anlamda iletişim becerisi olmayan avukat, yelkeni olmayan bir gemi gibidir; rüzgâr ne kadar güçlü eserse essin, sizi istediğiniz limana götürmez.
• Empati ve Anlayış:
  Boşanma bir tek maddi değil, aynı zamanda duygusal açıdan da oldukça yıpratıcıdır. İyi bir boşanma avukatı, sizi bir dosya numarası gibi değil, duyguları olan bir insan olarak görebilmeli ve sizinle empati kurabilmelidir.
• Deneyim ve Uzmanlık Alanı Bilgisi:
  Avukatınızın medeni hukuk, özellikle boşanma alanında yeterli deneyime sahip olması, TMK’yı iyi bilmesi, daha önceki benzer davalarda başarılı sonuçlar elde etmiş olması kritiktir. Deneyimli avukat, labirent gibi karmaşık hukuki süreçlerde size yol gösteren bir rehber gibidir.
• Stratejik Düşünme Yeteneği:
  Hukuki akışlar her zaman düz bir çizgide ilerlemez. İyi bir boşanma avukatı, karşı tarafın hamlelerini öngörebilmeli, alternatif planlar geliştirebilmeli ve süreci sizin lehinize şekillendirmek için stratejik kararlar alabilmelidir.
• Şeffaflık ve Güvenilirlik:
  Avukatınızla olan ilişkiniz güvene dayanmalıdır. Şeffaf ve açık iletişim kurabilen, size dava hakkında gerçekçi bilgiler veren ve sizinle açıkça paylaşan bir avukat, uzun vadede sizin en büyük destekçiniz olacaktır.

Avukat Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler

İyi bir avukat seçmek, rastgele alınmış bir kararla değil, titiz bir değerlendirme sonucunda gerçekleşir. Halk arasında sıkça “tanıdık tavsiyesi” veya “en meşhur avukat” şeklinde klişeler kullanılır; ancak bu tercihler bazen sizin kişisel ihtiyaçlarınızla örtüşmeyebilir. Avukat seçiminde dikkate almanız gereken başlıca kriterler şunlardır:

1. Uzmanlık Alanı:
   Bir avukatın tüm hukuk alanlarında uzman olması beklenemez. Bundan ötürü mutlaka medeni hukukta uzmanlaşmış ve özellikle boşanma davalarında deneyim kazanmış avukatları tercih edin.
2. Referans ve İncelemeler:
   Avukatınızın önceki müvekkilleriyle olan ilişkileri ve bu müvekkillerin yorumları, sizin için en değerli bilgi kaynaklarıdır. Ne var ki dikkat edin; her zaman olumlu yorumlar kadar olumsuz yorumları da objektif biçimde değerlendirin.
3. İlk Görüşme ve İzlenimler:
   İlk görüşmenizde avukatınızın sizi dinleme şekli, sorularınıza verdiği yanıtlar ve yaklaşımı size avukat hakkında çok şey söyler. Karşınızdaki kişi sizi anlıyor mu, sizin ihtiyaçlarınıza gerçekten önem veriyor mu, yoksa sadece “yeni bir dosya” gözüyle mi bakıyor? Bu soruları kendinize mutlaka sorun.
4. Ücret ve Masraflar Konusunda Şeffaflık:
   Avukat ücretleri net ve açıkça konuşulmalıdır. Halk arasında “daha pahalı avukat daha iyi avukattır” anlayışı yaygın olsa da bu doğru değildir. Önemli olan, bütçenize uygun ve sizi mağdur etmeyecek bir ücret politikasının belirlenmesidir.
5. Ulaşılabilirlik ve İletişim Kolaylığı:
   Süreç boyunca avukatınıza kolayca ulaşabilmeniz, sorularınıza yanıt alabilmeniz önemlidir. Günlerce geri dönmeyen, sorularınızı cevapsız bırakan bir avukat, size davanın sonucu kadar stres yükler.

Bir avukat seçmek, evliliğin sona ermesi gibi önemli bir hayat kararının ardından aldığınız en kritik ikinci karardır. Bu karar, boşanmanın tüm sonuçlarını doğrudan etkileyebilir. Metaforik olarak bakarsak, iyi bir avukat seçiminde acele etmek yerine, özenle düşünerek adım atmak, fırtınalı bir denizde size yol gösterecek sağlam bir deniz feneri bulmak gibidir.